Etymologia słowa „trychologia” pochodzi od greckiego „trikhos” czyli włos. Jednoznacznie świadczy to o tym, że jest to nauka zajmująca się problemami włosów i skóry głowy. Najczęściej pojawiające się problemy dotyczą wypadania włosów oraz dermatoz skórnych, takich jak łuszczyca czy łojotokowe zapalenie skóry. Problemy te mają złożone podłoże pochodzenia – łuszczyca to choroba autoimmunologiczna o charakterze przewlekłym z możliwymi zaostrzeniami (wywoływanymi przez mnogość czynników, jak np. pogorszenie stanu zdrowia czy stres), a łojotokowe zapalenie skóry to jednostka o nie wyjaśnionej dotąd etiologii, cechująca się nadmiernym wydzielaniem łoju przez gruczoł (również silnie skorelowana z ogólnym stanem zdrowia Pacjenta). Z kolei łupież pospolity to często inwazja grzybów z gatunku Malasezzia, które bytując na naszej skórze potrafią się rozrastać, powodując dyskomfort.

Wypadanie włosów w ujęciu funkcjonalnym

Samo wypadanie włosów to jeszcze bardziej skomplikowany temat. Pierwszy podział można zacząć od podziału na łysienie bliznowaciejące i niebliznowaciejące. Łysienie bliznowaciejące, to między innymi liszaj płaski, czyli infekcja bakteryjna, ale także twardzina, czy wiele innych. Natomiast w łysieniu niebliznowaciejącym zwykle podkreśla się łysienie androgenowe,
które ma podłoże hormonalne oraz telogenowe, gdzie włosy przyspieszają swojej wypadanie (ze względu na wiele czynników, takich jak zmiany hormonalne w tym niedoczynność tarczycy, anemia, stres, niedobory pokarmowe, choroby przewlekłe). Można również wyróżnić łysienie plackowate, które z kolei ma podłoże autoimmunologiczne. 

Leczenie łysienia w gabinecie trychologicznym – konieczne jest holistyczne i spersonalizowane podejście

Wszystkie wymienione wyżej jednostki chorobowe mają niezwykle złożony i trudny charakter, a w konsekwencji w celu uzyskania prawidłowych efektów terapeutycznych, wymagają holistycznego podejścia. Jednak co tak naprawdę to oznacza? To, że by uzyskać najlepsze możliwe rezultaty, należy wprowadzić odpowiednią farmakoterapię, pielęgnację, modyfikację stylu życia, a także suplementację. Jednak jak łatwo się domyśleć, aby suplementacja miała sens musi być dobrana w sposób spersonalizowany. Przede wszystkim należy zacząć od tego, jakie składniki mogą okazać się niezbędne w naszym arsenale. W trychologii używa się wielu rozwiązań, jednak skupmy się na najczęstszych czynnikach niedoborowych.

Niedobory witamin i minerałów, które mogą prowadzić do wypadania włosów

• Witamina A – jej awitaminoza, czyli niedobór może się przejawiać w postaci nadmiernego rogowacenia naskórka i mieszków włosowych.

• Kompleks witamin z grupy B (tiamina B1, ryboflawina B2, niacyna B3,
  kwas pantotenowy B5, pirydoksyna B6, biotyna B7, kwas foliowy B9 w postaci aktywnych folianów oraz aktywna witamina B12 w postaci np. metylokobalaminy) – niedobór B2, B9 i B12 mogą istotnie wpływać na wypadanie włosów. Dodatkowo niedobór B1 może wpływać na zaostrzenie procesów autoimmunologicznych oraz pośrednio zaostrzenie androgenowego wypadania włosów.

• Witamina C – wykazuje zdolność do uwalniania żelaza z ferrytyny (zaburzenia tego procesu mogą wpływać na łysienie telogenowe) oraz pełni funkcję ochronną przed stresem oksydacyjnym, który może osłabiać mieszki włosowe.

• Witamina D – odpowiada za stymulację mieszków włosowych oraz wpływa na przebieg chorób autoimmunologicznych.

• Witamina E – jej niedobór może powodować nadmierne rogowacenie naskórka,
  a także osłabienie odporności. 

• Witamina K – poza regulacją prawidłowego krzepnięcia krwi charakteryzuje się działaniem przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybicznym.

• Białko – podstawowy składnik naszej diety, jak również podstawowy budulec naszych włosów, jego niedostateczna ilość w diecie może pogorszyć kondycję włosów. 

• Tłuszcze – nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie, może powodować nadmierne wydzielanie serum, a niedobór nienasyconych (szczególnie linolenowego oraz linolowego), może wpływać na nadmierną utratę włosów.

• Cynk – pierwiastek, który wpływa na funkcję układu immunologicznego. Jego niedobory występują szczególnie u osób cierpiących na choroby nerek, zapalenie jelit czy celiaklię. Mogą one objawiać się pogorszeniem kondycji skóry, włosów, paznokci, a także zwiększeniem podatności na infekcje.

• Selen – mikroelement będący składnikiem białek selenowych, wpływający na regulację pracy tarczycy. Jego niedobór (jak i nadmiar) mogą objawiać się wypadaniem włosów.

• Miedź – odpowiada za wzmocnienie układu odpornościowego, ogranicza stany zapalne, uczestniczy w syntezie hemoglobiny, kolagenu i elastyny. Wpływa również na budowę rogową włosów, a także ma działanie przeciwgrzybiczne i przeciwbakteryjne. 

• Żelazo – u osób ze stwierdzoną anemią (czyli jego niedoborem), obserwuje się pogorszenie funkcji tarczycy, nadmierne wypadanie włosów, jak również łamliwość łodygi włosa.

• Magnez – odpowiedni poziom magnezu wpływa na ograniczenie stanów zapalnych, co pośrednio wpływa na zmniejszenie wypadania włosów.
• Wapń – niedobór wapnia może nasilać konsekwencje zespołu policystycznych jajników takich jak wypadanie włosów, jednak jego nadmiar (np. w nadczynności przytarczyc) również może dawać podobne objawy.

• Krzem – wspiera właściwą kondycję skóry, włosów i paznokci.

• Siarka – deficyt siarki objawiać się może m.in. jako przewlekłe zmęczenie i osłabienie struktury włosa.

• Polifenole – pobudzają mikrokrążenie skóry, wydłużają fazę wzrostu włosa
  oraz wpływają na wydzielanie dihydrotestosteronu (DHT). 

Warto również wspomnieć o jednym ogromnie ważnym czynniku, nierozerwalnie związanym z dietoterapią – mikrobiomie jelitowym. Wykazano związek pomiędzy jego dysbiozą, a łysieniem telogenowym, łysieniem plackowatym (szczególnie przy współistniejącej chorobie Hashimoto) oraz chorobach z autoagresji. 

Przełom w nowoczesnej suplementacji – nukleotydy dietetyczne w trychologii

Ostatnie lata trychologii są ściśle związane z nukleotydami, czy to w suplementacji, czy w zabiegach iniekcyjnych. Nukleotydy są podstawowym składnikiem strukturalnym kwasów nukleinowych DNA i RNA. Zbudowane są z nukleozydu (w którego skład wchodzi część cukrowa i puryna, czyli zasada azotowa) oraz części fosforanowej. Pozyskiwane są one przez nasz organizm są dwiema ścieżkami: drogą endogenną (za pomocą szlaków syntezy de novo, a także tzw. szlakami ratunkowymi ze wstępnie uformowanych substratów) oraz egzogenną. Zapotrzebowanie na nukleotydy dietetyczne rośnie w stanie stresu fizjologicznego, osłabienia, infekcji, niedożywienia, zaburzeń wchłaniania, procesów zapalnych, czy urazów.

Nukleotydy oczywiście znajdują się w pożywieniu (szczególnie w mięsie, roślinach strączkowych, czy owocach morza), jednak czasem w wyniku niedoborowej diety czy niedożywienia ich podaż może okazać się zbyt mała. Działanie nukleotydów poza budulcowym jest dość szerokie: stanowią element koenzymów, biorą udział w odpowiedzi immunologicznej, mogą modulować mikrobiotę, wspierać układ immunologiczny, czy działać dobroczynnie na regenerację wątroby. 

Polecane preparaty z nukleotydami dietetycznymi dla pacjentów trychologicznych

Nie powinien więc dziwić fakt, że firmy chcąc zapewnić optymalną suplementację, sięgają po możliwości łączenia nukleotydów wraz z witaminami i minerałami. Przykładami takich produktów są Laktoferin Nucleo, Nucleozin Complete oraz Thyroset.

Laktoferin Nucleo to połączenie nukleotydów (kompleks 5 nukleotydów), witaminy C oraz laktoferyny. Laktoferyna należy do grupy transferów, występuje w płynach ustrojowych i ma działanie antybakteryjne, antywirusowe , bakteriostatyczne i immunostymulujące. Szczególne znaczenie może mieć u osób z chorobami autoimmunologicznymi, nieprawidłową funkcją jelit, czy dysbiozą bakterii jelitowych. Produkt zawiera 100 mg laktoferyny (w dziennej porcji 1 kapsułki), 40 mg witaminy C. Preparat stosuje się raz dziennie po 1 kapsułce. Nukleotydy należy przyjmować w pewnym odstępie czasu od jedzenia. Albo na czczo – 15-20 min przed jedzeniem lub 30-40 min po jedzeniu.

Nucleozin Complete to połączenie 5 nukleotydów oraz cynku, niezwykle ważnego w niedoborach, jak również zaburzeniach hormonalnych, autoimmunologicznych, czy bakteryjnych. Preparat zawiera 15 mg cynku organicznego, wysoko biodostępnego. Stosuje się go raz lub dwa razy dziennie po 1 kapsułce. Nucleozin Complete ze względu na zawarty w składzie cynk może na czczo powodować mdłości – wtedy podaje się go po posiłku bogatym w białko. Holistyczność suplementacji osiągniemy przy włączeniu protokołu suplementacyjnego z synergistyczną formułą witamin i minerałów. Z dostępnych tego typu produktów na rynku warto zwrócić uwagę na Thyroset – 3 stopniowy zestaw zawierający witaminy, minerały i kwasy omega-3. Zestaw ten wspiera organizm osób z niedoczynnością tarczycy i zaburzeniami autoimmunologicznymi.

Preparat zawiera selen, cynk, witaminę B6, biotynę, magnez, żelazo, B12, foliany, wit. D. Thyroset 1 to głównie kwasy omega, wit. D, E i K2. Na Thyroset 2 składają się selen, żelazo, witamina C i witamina B12. Z kolei Thyroset 3 to nic innego jak cynk, magnez, wit. B6, foliany, biotyna i tiamina. Preparat stosuje się codziennie, po jednym rodzaju kapsułki na dzień, z rozdzieleniem na pory (Thyroset 1 rano, Thyroset 2 popołudniu, Thyroset 3 wieczorem). 

Rekomendowane połączenia suplementów i preparatów nukleotydowych przy dietoterapii wypadania włosów

Mając tak duży wybór należy zastanowić się, jak chcemy wpłynąć na organizm, oraz jakie połączenia preparatów będą najkorzystniejsze – niestety mnogość problemów skóry, a także ich złożoność, właściwie uniemożliwia stworzenie uniwersalnego preparatu.
Dla zobrazowania złożoności poniżej wyróżniono parę przykładów.

W chorobie Hashimoto premiującej wypadanie włosów, mogłabym zarekomendować stosowanie Nucleozin Complete i Thyroset, w łuszczycy  Nucleozin Complete, w ropnych stanach zapalnych  Nucleozin Complete i Laktoferin Nucleo, w AZS  Nucleozin Complete, w zakażeniach grzybiczych  Nucleozin Complete i Laktoferin Nucleo, w czasie po antybiotykoterapii  Nucleozin Complete, w czasie karmienia piersią  Nucleozin Complete, Laktoferin Nucleo i Thyroset, natomiast w anemii Laktoferin Nucleo i Thyroset. 

Biorąc pod uwagę powyższe wnioski, należy podkreślić, że do optymalnego wzrostu włosa niezbędne jest zaspokojenie zapotrzebowania na składniki mineralne, witaminy i nienasycone kwasy tłuszczowe, a dietoterapia i suplementacja są nieodłącznym elementem procesu terapeutycznego w wielu schorzeniach z zakresu trychologii. Powyższe jednoznacznie dowodzi, że stosując różne połączenia substancji aktywnych, można stworzyć suplementację „szytą na miarę” potrzeb Pacjenta.